Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013
PO IG/2.3/09/w01
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013
Zalecenia do przygotowania
dla projektów inwestycyjnych w ramach Działania 2.3
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Warszawa - luty 2009
Niniejszy dokument ma charakter zaleceń będących podstawą do opracowywania dokumentacji projektowej dla przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych w ramach Działania 2.3 „Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki” w ramach 2 osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka „Infrastruktura sfery B+R”.
Głównym celem przedmiotowego dokumentu jest ujednolicenie zasad przygotowywania Studiów Wykonalności (SW) przez Wnioskodawców pozwalające na porównywalność przedsięwzięć aplikujących o dofinansowanie w ramach POIG. Zalecenia mają również ułatwić Wnioskodawcom proces przygotowywania SW poprzez usystematyzowanie pojęć, wprowadzenie jednolitych założeń oraz stanowić będą bazę do merytorycznej oceny projektów przeprowadzaną przez Zespół oceniający wnioski. Jest to bowiem jedyny załącznik rozszerzający i objaśniający informacje zawarte we wniosku o dofinansowanie realizacji projektu.
Z tego powodu zalecane jest przyjęcie następującego schematu SW:
• Wprowadzenie wraz ze streszczeniem;
• Definicja celów projektu;
• Charakterystyka projektu;
• Analiza wykonalności przedsięwzięcia i rozwiązań alternatywnych;
• Szczegółowy opis proponowanych kategorii kosztowych;
• Analiza finansowa.
Należy także zwrócić szczególną uwagę na zgodność treści Studium ze stanem rzeczywistym, zwłaszcza w zakresie analiz i projekcji stanu bieżącego i oczekiwanego przedstawianego projektu. Nadmierny, nieuzasadniony optymizm jak i pesymizm może stać się powodem nieuzyskania przez projekt oceny zapewniającej dofinansowanie. Należy także pamiętać, że wniosek i SW są dokumentami związanymi - SW uzasadnia i wyjaśnia tezy, fakty i dane zamieszczone we wniosku - a więc jakiekolwiek rozbieżności pomiędzy tymi dokumentami podważają wiarygodność wniosku i mogą być powodem obniżenia oceny.
Zakłada się, że wniosek o dofinansowanie zostaje wypełniony po sporządzeniu SW i możliwe jest wystąpienie różnic w dokonanych obliczeniach czy kosztorysach. Dlatego dopuszczalnym jest aktualizacja SW lub przedstawienie zweryfikowanych obliczeń w zakresie analizy finansowej w formie załącznika.
W segmentach opisowych SW zaleca się zwięzłość i klarowność, unikanie zbędnej drobiazgowości jak i ogólności opisów, mając ciągle na uwadze, że rezultatem projektu będą udokumentowane lub uprawdopodobnione w treści zmiany ekonomiczno-społeczne jakie zajdą w bliższym i dalszym otoczeniu gospodarczym Wnioskodawcy po zrealizowaniu tego projektu.
Wskazane jest także zapoznanie się Wnioskodawcy, przed rozpoczęciem formułowania SW, z kryteriami merytorycznymi oceny projektu w działaniu, do którego aplikuje, a szczególnie z ich ważnością (liczbą punktów, jakie można w nich uzyskać) aby zapewnić, że treść SW będzie umożliwiała dokonanie oceny wniosku w sposób satysfakcjonujący Wnioskodawcę.
Wskazane zostały również podrozdziały SW, w których rekomendowane jest rozwinięcie poszczególnych kryteriów wyboru projektów dla działań. Nie oznacza to jednak, że są to jedyne części w opisie, gdzie należy scharakteryzować stopień wypełniania danego kryterium.
Jeżeli chodzi o informacje finansowe wszystkie dane zawarte w studium/wniosku powinny być wyrażone w PLN.
Niniejsze „Zalecenia” zostały opracowane zgodnie z najlepszą aktualną wiedzą Instytucji Pośredniczącej oraz Instytucji Zarządzającej. W przypadku przekazania nowych interpretacji lub w przypadku istotnych problemów wskazywanych przez potencjalnych beneficjentów instytucje oceniające niniejsze zalecenia mogą podlegać dalszym zmianom.
I. Wprowadzenie
1. Tytuł i cel proj ektu.
2. Wnioskodawca i podmioty współpracujące.
II. Streszczenie Studium
1. Streszczenie projektu.
2. Podsumowanie przeprowadzonych analiz i ich wyniki wraz z rekomendacjami.
III. Analiza otoczenia społeczno-gospodarczego
1. Lokalizacja projektu - potencjał położenia geograficznego.
2. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze.
3. Identyfikacja dostępnych zasobów i kluczowych potrzeb Wnioskodawcy.
4. Polityka naukowa państwa oraz zbieżność z dokumentami strategicznymi.
5. Powiązania z innymi przedsięwzięciami lub inicjatywami UE.
IV. Logika interwencji
1. Spójność projektu z celami PO IG.
2. Wskaźniki realizacji celów projektu.
V. Analiza popytu
1. Identyfikacja odbiorców rezultatów proponowanego projektu.
2. Określenie popytu na rezultaty przedsięwzięcia inwestycyjnego.
VI. Analiza instytucjonalno-prawna
1. Status prawny Wnioskodawcy i innych uczestników projektu.
2. Doświadczenie Wnioskodawcy i uczestników w realizacji najważniejszych projektów.
3. Wykonalność inwestycji pod względem organizacyjnym.
4. Wykonalność inwestycji pod względem prawnym.
5. Gotowość formalno-administracyjna Wnioskodawcy - wymagane zezwolenia.
VII. Analiza techniczna
1. Opis zasobów Wnioskodawcy.
2. Opis techniczny inwestycji.
3. Lokalizacja projektu - uwarunkowania techniczne.
VIII. Plan wdrożenia i finansowania przedsięwzięcia
1. Harmonogram realizacji projektu.
2. Plan finansowania przedsięwzięcia.
3. Trwałość rezultatów projektu.
4. Promocja projektu.
IX. Analiza finansowa
1. Sytuacja finansowa Wnioskodawcy.
2. Przepływy pieniężne.
3. Określenie luki w finansowaniu (jeżeli dotyczy).
4. Wnioski z analizy finansowej.
Z tej części powinien jednoznacznie wynikać charakter projektu i podmioty realizujące.
Tytuł wraz z krótkim (max. 400 znaków) sformułowaniem celu projektu.
Należy wymienić zaangażowane podmioty oraz ich podstawowe dane (nazwa/siedziba).
Max. 4000 znaków. W streszczeniu powinien znaleźć się skrótowy przegląd kluczowych informacji o projekcie sporządzony po przygotowaniu całości dokumentu SW. Zaleca się unikanie sformułowań specjalistycznych oraz przekształcenie specjalistycznego języka
w przeprowadzonych analizach techniczno-technologicznych na jak najbardziej zrozumiałą i czytelną formę rozszerzającą populację czytelników streszczenia poza specjalistów w dziedzinie projektu. Należy odnieść się, powiązać tę część z opisem projektu oraz uzasadnieniem realizacji zamieszczonych również we wniosku o dofinansowanie POIG.
Max. 4000 znaków. Zaleca się uwzględnienie wyników rozdz. III, IV, V, VI, VII, VIII i IX. Należy szczególnie zwrócić uwagę na klarowne wskazanie :
• potrzeby realizacji projektu;
• celów projektu na podstawie matrycy logicznej;
• wykonalności ekonomiczno-finansowej;
• wykonalności instytucjonalnej;
• sposobu wdrażania projektu;
• określenie stanu po zrealizowaniu projektu.
Należy podać lokalizację/lokalizacje projektu (województwo, powiat, adres) oraz informację, czy lokalizacja/lokalizacje są odpowiednio przygotowane do realizacji projektu czy też niezbędne są dodatkowe działania podjęte przez Wnioskodawcę.
Na podstawie kontekstowych danych społeczno-gospodarczych danego regionu (demograficznych, ekonomicznych, itp) należy wskazać aspekty położenia geograficznego lokalizacji projektu uzasadniające interwencję.
Punkt dotyczący lokalizacji projektu powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następujących kryteriów:
• inwestycja ma charakter ponadregionalny;
• zasięg wykorzystania rezultatów projektu (ogólnokrajowy, środowiskowy) oraz okres jej użytkowania.
Należy opisać powiązania społeczno-gospodarcze Wnioskodawcy z otoczeniem oraz uwarunkowania społeczno-gospodarcze realizacji i wykorzystania rezultatów projektu uwzględniając:
• nakłady finansowe na działalność badawczo-rozwojową w danym regionie;
• specyficzne cechy przemysłowe, demograficzne, krajobrazowe, przyrodnicze, kulturowe, oświatowe, które mogą mieć wpływ na realizację i wykorzystanie rezultatów projektu;
• powiązania planowanego programu badawczego ze zwiększaniem konkurencyjności regionu;
• stopień dostosowanie planowanego programu badawczego do specyfiki regionu;
• trendy społeczno-gospodarcze, trendy demograficzne.
Należy opisać dostępną badawczą infrastrukturę, zasoby informacyjne w postaci cyfrowej, zaawansowane aplikacje i usługi teleinformatyczne, z których korzysta Wnioskodawca, wskazać jego kluczowe potrzeby w powyższych obszarach stanowiące barierę w zwiększeniu oddziaływania na otoczenie społeczno-gospodarcze oraz umiejscowić na tym tle proponowany projekt, uzasadniając wybór.
Jest to ważny element dla poprawnie sporządzonej analizy technicznej - jasno sformułowany opis stanu aktualnego przed realizacją projektu pozwala przejść do identyfikacji problemów i niedogodności dotychczasowych rozwiązań/technologii.
Punkt dotyczący stanu zasobów oraz identyfikacji potrzeb powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę kryterium:
• zasadność planowanego zakresu rzeczowego inwestycji
• stopień dotychczasowego wykorzystania usług ICT, infrastruktury sieciowej lub specjalizowanej dla potrzeb badań naukowych i prac rozwojowych.
Należy przedstawić znaczenie projektu dla rozwoju dziedzin nauki uznanych za priorytetowe w polityce naukowej państwa, przede wszystkim w oparciu o strategiczne dokumenty opracowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w tym m.in. „Program rozwoju infrastruktury informatycznej nauki na lata 2007-2013
Kryteria:
• znaczenie projektu dla rozwoju dziedzin nauki uznanych za priorytetowe w polityce naukowej państwa.
Należy wskazać powiązania realizowanego projektu z innymi Programami Operacyjnymi na lata 2007-2013, 7 Program Ramowy, Eureka lub inne inicjatywy UE.
Kryteria:
• znaczenie przewidzianych do realizacji prac lub zadań dla rozwoju międzynarodowej współpracy w zakresie nauki i techniki.
Należy uzasadnić, że proponowany projekt jest zgodny z celami działania i poddziałania POIG, do którego aplikuje Wnioskodawca, a także z celami 2 osi priorytetowej POIG. W przypadku wystąpienia w projekcie elementów, do których brak będzie powyższego uzasadnienia, koszty związane z realizacją tych elementów będą zaliczone do kosztów niekwalifikowanych (nie podlegających refundacji).
Rozdział ten powinien więc jednoznacznie wskazywać zgodność projektu z celami Programu oraz celami osi priorytetowej. Należy więc sformułować cel bezpośredni oraz cele ogólne/pośrednie projektu. Cel bezpośredni musi wynikać ze zidentyfikowanego problemu kluczowego, natomiast cele ogólne/pośrednie z jego skutków.
Zaleca się skwantyfikowanie celów ogólnych/pośrednich projektu poprzez wyznaczanie wskaźników oddziaływania projektu oraz dążenie do ich możliwej kwantyfikacji, np. w okresie 5 lat od zakończenia projektu.
Pomocną w opracowaniu logiki projektu, a następnie jego ocenie i realizacji, jest matryca logiczna. Opracowanie matrycy logicznej dotyczy wszystkich projektów i stanowi ona będzie załącznik do Studium Wykonalności (Załącznik 1).
Punkt dotyczący spójności z celami POIG powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następującego kryterium:
• zgodność z celami POIG i opisem działania w Szczegółowym opisie priorytetów.
Należy podać i uzasadnić wskaźniki realizacji celów projektu:
• wskaźniki produktu kwantyfikujące nakłady rzeczowe w realizację projektu przez cały okres jego realizacji (w podziale na lata), np. liczba zakupionej aparatury badawczej, prace modernizacyjne lub adaptacyjne;
• wskaźniki rezultatu kwantyfikujące cele bezpośrednie, które zostaną osiągnięte w wyniku realizacji projektu, np. liczba projektów badawczych zrealizowanych w laboratorium będącym przedmiotem projektu, liczba uzyskanych patentów;
• wskaźniki oddziaływania (nie będące elementem wniosku o dofinansowanie) kwantyfikujące cel ogólny projektu, który zostanie osiągnięty w otoczeniu społeczno-gospodarczym Wnioskodawcy po osiągnięciu celów bezpośrednich projektu, np. zastosowanie nowoczesnych technologii w gospodarce.
W przypadku podania wskaźników, których obliczenie na podstawie dostępnych danych nie będzie możliwe, należy przedstawić źródła danych i metodę obliczenia.
Punkt dotyczący wskaźników realizacji celów projektu powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę kryterium:
• wskaźniki produktu są: obiektywnie weryfikowalne, odzwierciedlają założone cele projektu, adekwatne dla danego rodzaju projektu.
Należy wskazać i scharakteryzować odbiorców rezultatów projektu w kraju i zagranicą. W punkcie tym należy uwzględnić odbiorców (beneficjentów) ostatecznych projektu. Charakterystykę można poprzeć odpowiednimi listami intencyjnymi, porozumieniami lub umowami.
Kryteria:
• zasięg użytkowania infrastruktury informatycznej / baz danych / zaawansowanych aplikacji i usług teleinformatycznych.
Należy przedstawić prognozę przewidywanego zapotrzebowania na rezultaty realizacji projektu uwzględniające zidentyfikowanych powyżej odbiorców, poziom cen, konkurencję lokalną, regionalną, krajową i międzynarodową. Przedstawioną prognozę można poprzeć profesjonalną analizą rynku, opracowaną dla Wnioskodawcy, analizą danych statystycznych
itp.
Kryteria:
• zasięg wykorzystania rezultatów projektu (ogólnokrajowy, środowiskowy) oraz okres ich użytkowania;
• znaczenie przewidzianych do realizacji prac lub zadań dla rozwoju międzynarodowej współpracy w zakresie nauki i techniki.
Należy określić status prawny Wnioskodawcy, określić charakter i obszar jego działalności oraz przedstawić sposób reprezentacji i osobę/osoby go reprezentujące. W przypadku konsorcjum naukowo-przemysłowego lub sieci naukowej należy podać wszystkich uczestników tych gremiów, datę zawarcia porozumienia/umowy oraz cel(e) ich utworzenia. Należy także określić podmiot odpowiedzialny za koordynację działalności konsorcjum lub sieci w odniesieniu do proponowanego projektu oraz podmiot odpowiedzialny finansowo za realizację projektu (zgodnie z porozumieniem/umową).
Kryteria formalne.
Należy wymienić projekty infrastrukturalne i badawcze o wartości powyżej 1 mln PLN realizowane przez Wnioskodawcę na przestrzeni 5 lat przed datą złożenia wniosku niezależnie od źródła finansowania, podając datę zakończenia realizacji lub stopień zaawansowania oraz określając terminowość i prawidłowość ich realizacji.
Punkt dotyczący doświadczenia Wnioskodawcy powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę kryterium:
• stopień dotychczasowego wykorzystania usług ICT, infrastruktury sieciowej lub specjalizowanej dla potrzeb badań naukowych i prac rozwojowych;
• poziom posiadanego doświadczenia wystarczającego do przeprowadzenia projektu.
Należy przedstawić przewidywany system zarządzania realizacją projektu (rekomenduje się wykorzystanie metodyki PRINCE2).
Punkt dotyczący wykonalności inwestycji pod względem organizacyjnym powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następujących kryteriów dostępu:
• zasadność planowanego zakresu rzeczowego inwestycji oraz następujących kryteriów merytorycznych punktowych:
• poziom posiadanego doświadczenia wystarczającego do przeprowadzenia projektu;
• potencjał organizacyjny i ludzki umożliwiający przeprowadzenie projektu.
Należy przedstawić kwestie prawne związane z realizacją projektu, w tym stan formalnoprawny nieruchomości, gruntów, dokumenty warunkujące wykonanie przedsięwzięcia (np. pozwolenia na budowę, struktura właścicielska, status ruchomości).
W sytuacji gdy Wnioskodawca będzie wymagał jakichkolwiek zezwolę/dokumentów niezbędnych do realizacji projektu, należy podać przewidywany harmonogram ich otrzymania.
Należy opisać zasoby Wnioskodawcy, które zostaną wykorzystane do realizacji proponowanego projektu oraz wskazać, jakie zasoby wymagają uzupełnienia lub dostarczenia z zewnątrz. Należy wyjaśnić, czy zasoby ludzkie, organizacyjne i techniczne Wnioskodawcy są wystarczające dla przyjętego systemu zarządzania realizacją projektu.
Punkt dotyczący zasobów Wnioskodawcy powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę kryterium:
• potencjał organizacyjny i ludzki umożliwiający przeprowadzenie projektu.
Należy wymienić, opisać i szczegółowo uzasadnić wybór wszystkich elementów projektu przewidzianych do realizacji. Dotyczy to zwłaszcza przyjętych rozwiązań technicznych tak w zakresie aparatury naukowo-badawczej, jak i architektoniczno-budowlanym oraz użytkowym (wyposażenie). Należy wskazać rozwiązania zapewniające projektowi co najmniej neutralność w stosunku do polityk horyzontalnych UE. Należy także zwrócić szczególną uwagę na zastosowane rozwiązania ICT, infrastrukturę sieciową lub
specjalizowanej dla potrzeb badań naukowych i prac rozwojowych podnoszące efektywność funkcjonowania infrastruktury naukowo-badawczej, odnosząc się do zalecenia neutralności oraz trwałości technologicznej przyjętych rozwiązań. Należy uzasadnić zgodność proponowanych rozwiązań ICT nie tylko z wymaganiami obowiązujących przepisów ale także zaleceń krajowych i unijnych.
Należy także uzasadnić, że przyjęte rozwiązania techniczne proponowanego projektu zapewnią jego wykonalność, są zgodne z najlepszymi, znanymi praktykami oraz charakteryzują się optymalną efektywnością technologiczną, cenową i jakością. Należy przedstawić także inne warianty realizacji inwestycji i uzasadnić ich odrzucenie.
Zamieszczony opis techniczny proponowanego projektu powinien kończyć się planem inwestycyjnym przedsięwzięcia przedstawiającym w sposób usystematyzowany opisaną inwestycję .
Punkt dotyczący opisu technicznego inwestycji powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następujących kryteriów:
• stopień dotychczasowego wykorzystania usług ICT, infrastruktury sieciowej lub specjalizowanej dla potrzeb badań naukowych i prac rozwojowych;
• zasadność planowanego zakresu rzeczowego inwestycji;
Należy podać cechy fizyczne terenu oraz parametry techniczne przewidywanej zabudowy (jeśli występuje) lub aparatury i opisać wpływ (zwłaszcza zagrożenia) proponowanego projektu na środowisko naturalne w trakcie realizacji i eksploatacji. Jeżeli wymagana jest Ocena Oddziaływania na Środowisko należy w niniejszym punkcie zamieścić streszczenie Raportu z Oceny Oddziaływania na Środowisko.
Należy przedstawić harmonogram realizacji projektu, zgodny z planem inwestycyjnym przedsięwzięcia zamieszczonym w rozdz. 7.2 SW i uwzględniający wszystkie jego etapy. Nie należy pomijać etapu przygotowania dokumentacji, czy czasu niezbędnego na ogłoszenie i przeprowadzenie przetargu lub przetargów. Określając częstotliwość etapów harmonogramu należy wziąć pod uwagę określone w planie finansowania przedsięwzięcia (rozdz. 8.2)
terminy wystąpienia, otrzymania i rozliczenia zaliczek uwzględniające możliwość stwierdzenia wykonania standardowych etapów realizacji inwestycji, takich jak stan surowy, wykończenie czy wyposażanie. Ze względu na czytelność harmonogramu zaleca się
przedstawienie go w postaci wykresu Gantt’a.
Punkt dotyczący harmonogramu realizacji projektu powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następującego kryterium:
• harmonogram projektu umożliwia prawidłową i terminową realizację przedsięwzięcia.
Należy, zapewniając pełną zgodność z harmonogramem realizacji projektu podanym w rozdz. 8.1 SW, przedstawić harmonogram rzeczowo-finansowy projektu, zawierający nakłady na poszczególne zadania (zgodnie z uzyskanymi kosztorysami wstępnymi i ofertami) i źródła finansowania nakładów w podziale na lata realizacji i kategorie kosztów kwalifikowanych oraz koszty niekwalifikowane. W przypadku zaliczenia podatku VAT w całości lub w części do kosztów kwalifikowanych, należy podać uzasadnienie oparte na aktualnym stanie prawnym, powołując się na jego źródło. Harmonogram rzeczowo-finansowy wg zadań powinien zawierać wszystkie nakłady związane z projektem, także te, które zostały poniesione przed złożeniem wniosku. Powołując się na kosztorysy i oferty należy je oznaczyć umożliwiając ich identyfikację w dokumentacji związanej z realizacją projektu.
W przypadku projektów realizowanych przez konsorcjum należy w harmonogramie rzeczowo-finansowym wskazać członka konsorcjum realizującego zadanie.
Terminy występowania o refundację bądź otrzymywania i rozliczania zaliczek powinny znaleźć swoje miejsce w harmonogramie realizacji projektu na lata, towarzyszącemu harmonogramowi rzeczowo-finansowemu.
Punkt dotyczący planu finansowania przedsięwzięcia powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następujących kryteriów:
• kwalifikowalność wydatków zaplanowanych w projekcie w ramach działania;
• zasadność planowanych wydatków w stosunku do przedmiotu i zakresu projektu.
Należy uzasadnić zgodność przewidywanej trwałości projektu z wymaganiami UE. Należy przedstawić zdolność beneficjenta lub członka/członków konsorcjum do utrzymania trwałości rezultatów realizacji projektu przynajmniej przez 5 lat od chwili jego zakończenia pod względem organizacyjnym (zarządzanie) i finansowym.
Punkt dotyczący trwałości rezultatów projektu powinien dostarczać informacji pozwalających na ocenę następujących kryteriów:
• Wnioskodawca zapewnia trwałość rezultatów projektu przez okres minimum 5 lat od zakończenia projektu;
• zasięg wykorzystania rezultatów projektu (ogólnokrajowy, środowiskowy) i przewidywany okres użytkowania;
Punkt dotyczący trwałości projektu powinien dostarczać informacji o wykorzystaniu wyników projektu pozwalających na ocenę kryterium
• planowany zakres wykorzystania efektów realizacji projektu po jego zakończeniu dla potrzeb badan naukowych lub prac rozwojowych w szczególności ukierunkowanych na zastosowanie w gospodarce.
Punkt ten powinien zawierać informacje na temat jawności i publicznej świadomości dotyczącej realizacji działań finansowanych przy udziale Funduszy Strukturalnych UE 20072013 (EFRR). W związku z tym należy określić cel jaki ma być osiągnięty, grupy docelowe do jakich planowana promocja będzie skierowana, środki i metody realizacji, odpowiedzialność za realizację, jak również aktualny budżet.
Instrumenty promocji to m.in. tablice pamiątkowe, plakaty i inne materiały informacyjne. Należy zwrócić uwagę, aby była to rzeczywista promocja programu / priorytetu / działania / projektu, a koszty ujęte do dofinansowania z EFRR były kwalifikowalne. Opracowując ten rozdział należy korzystać z wytycznych dotyczących Informacji i promocji dla okresu programowania 2007-2013.
Na podstawie sprawozdania finansowego Wnioskodawcy należy ocenić jego sytuację finansową, finansową zdolność do podjęcia się realizacji przedsięwzięcia, wrażliwość na zakłócenia procesu dotacji, jak również skutki możliwego niedoszacowania wydatków projektu i proponowane metody zaradcze. W przypadku konsorcjum należy uwzględnić wpływ sytuacji finansowej konsorcjantów oraz rzeczywiste terminy przepływów finansowych między nimi oraz rozliczeń. Biorąc pod uwagę skomasowaną na koordynatorze konsorcjum odpowiedzialność za merytoryczną i finansową realizację projektu, należy wnioski z oceny sytuacji finansowej własnej i pozostałych członków konsorcjum oraz obiegu dokumentacji finansowej i sprawozdawczej uwzględnić w umowie konsorcjum.
W studium należy przedstawić analizę przepływów pieniężnych podczas realizacji projektu, oszacowaną w ramach metody standardowej (dotyczy inwestycji, dla których możliwe jest oddzielenie przepływów pieniężnych od ogólnych przepływów pieniężnych beneficjenta) lub złożonej (dotyczy inwestycji, dla których niemożliwe jest rozdzielenie przepływów pieniężnych, zarówno osobno dla kategorii przychodów oraz kosztów, jak i dla obydwu kategorii równocześnie)2.
W celu obliczenia przepływów pieniężnych, a w konsekwencji oszacowania
zdyskontowanego przychodu netto (zdyskontowanego dochodu) w metodzie standardowej należy określić prognozowane na przestrzeni całego okresu analizy:
a. wydatki, tj. nakłady inwestycyjne projektu współfinansowanego ze środków UE oraz koszty działalności operacyjnej;
b. przychody generowane przez inwestycję.
W złożonej metodzie analizy finansowej przepływy finansowe powinny zostać obliczone zgodnie z metodologią różnicowego modelu finansowego, wg następujących założeń:
1. Należy sporządzić prognozę dla podmiotu/operatora (działalność gospodarcza) bez inwestycji (scenariusz bez projektu), uwzględniając:
a) następujące nakłady inwestycyjne z planu inwestycyjnego:
• inne nakłady inwestycyjne o charakterze rozwojowym i modernizacyjnym;
• nakłady odtworzeniowe dotyczące innych nakładów o charakterze rozwojowym i modernizacyjnym;
• nakłady odtworzeniowe realizowane w ramach istniejących aktywów.
b) zmiany w poziomie kosztów operacyjnych;
c) dostosowanie taryf za świadczone usługi w oparciu o stosowne przepisy. Wynikiem sporządzenia powyższej prognozy jest ustalenie wartości przepływów pieniężnych obejmujących nakłady, koszty operacyjne i przychody w scenariuszu bez projektu.
2. Należy sporządzić prognozę dla podmiotu/operatora (działalność gospodarcza) z inwestycją (scenariusz z projektem) uwzględniając:
a) cały plan inwestycyjny (bez rezerw w nakładach inwestycyjnych projektu współfinansowanego ze środków UE);
b) zmiany w kosztach operacyjnych;
c) korektę taryf, biorąc pod uwagę dostępność cenową (tzw. affordability), jeżeli jest to wymagane w szczegółowych wytycznych dla poszczególnych programów operacyjnych (dalej: „wytycznych sektorowych”).
Wynikiem sporządzenia powyższej prognozy jest ustalenie wartości przepływów pieniężnych obejmujących nakłady, koszty operacyjne i przychody w scenariuszu z projektem.
Poszczególne kategorie przepływów pieniężnych dla projektu (m.in. dochód, koszty operacyjne) stanowią różnicę pomiędzy odpowiednimi kategoriami przepływów pieniężnych dla scenariusza „podmiot (lub działalność gospodarcza) z projektem” oraz scenariusza „podmiot (lub działalność gospodarcza) bez projektu”. Tak uzyskane przepływy określa się jako przepływy przyrostowe lub różnicowe.
Przepływy różnicowe są wykorzystywane między innymi dla ustalenia wskaźnika luki w finansowaniu oraz ustalenia wskaźników efektywności finansowej projektu.
Zgodnie z Metodologią CBA (rekomendowaną przez UE), system taryf/opłat powinien być oparty o rzeczywiste spożycie zasobów, a opłaty powinny przynajmniej pokrywać koszty operacyjne (w tym koszty eksploatacji), jak również znaczną część amortyzacji majątku.
Analizę przypływów pieniężnych należy dokonać w okresie odzwierciedlającym okres ekonomicznego życia projektu. Jako punkt odniesienia przyjmuje się zalecane przez KE okresy, który dla projektów inwestycyjnych w sferze b+r wynosi 15 lat. Początkiem tego okresu jest rok poniesienia pierwszych wydatków związanych z faktyczną realizacją projektu. Okres ten ma charakter indykatywny i dopuszcza się stosowanie innych okresów odniesienia w przypadku podania przez beneficjenta odpowiedniego uzasadnienia.
W przypadku konsorcjum należy wskazać udział wszystkich członków i określić sposób finansowania eksploatacji rezultatu projektu. Analiza ta powinna być zgodna z warunkami zapisanymi w umowie konsorcjum.
Metoda luki w finansowaniu ma na celu określenie poziomu wydatków kwalifikowanych. Zgodnie z art. 55 ust 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, który z jednej strony gwarantuje, że projekt będzie miał wystarczające zasoby finansowe na jego realizację, z drugiej zaś pozwala uniknąć przyznania nienależnych korzyści odbiorcy pomocy, czyli finansowania projektu w wysokości wyższej niż jest to konieczne.
Określenie luki w finansowaniu nie jest wymagane dla projektów:
• podlegających zasadom pomocy publicznej;
• które nie generują dochodu (np. drogi za korzystanie z których nie trzeba płacić);
• których przychody nie pokrywają w pełni kosztów operacyjnych.
W celu obliczenia luki w finansowaniu należy odnieść się do przepływów pieniężnych oszacowanych na podstawie metody standardowej lub złożonej, uwzględniając następujące kategorie zdyskontowanych przepływów pieniężnych:
a) Zdyskontowane nakłady inwestycyjne projektu (DIC),
b) Zdyskontowane przychody projektu,
c) Zdyskontowane koszty operacyjne projektu,
d) Zdyskontowana wartość rezydualna.
Nakłady inwestycyjne są to nakłady poniesione na realizację projektu, do momentu oddania do użytkowania majątku powstałego w wyniku realizacji projektu; nakłady inwestycyjne dotyczące realizacji projektu to nakłady ponoszone w okresie realizacji projektu (na poszczególnych jego etapach), niezbędne do realizacji projektu, a więc mające z projektem bezpośredni lub pośredni związek, obejmujące zarówno wydatki kwalifikowalne, jak i niekwalifikowalne ponoszone w związku z realizacją projektu, dozwolone na mocy obowiązujących przepisów.
Przychody są to wszelkiego typu wpływy finansowe związane z wykorzystywaniem infrastruktury powstałej w wyniku projektu.
Koszty operacyjne są to koszty poniesione w związku z realizacją i eksploatacją inwestycji, w tym koszty zwykłej i nadzwyczajnej eksploatacji, jednak z wyłączeniem amortyzacji i kosztów kapitałowych.
Wartość rezydualną należy określić jako wartość bieżącą netto majątku w ostatnim roku odniesienia przyjętym do analizy, obliczaną jako wartość bieżącą przewidywanych przepływów pieniężnych netto w tych latach gospodarczego życia projektu, które wykraczają poza okres analizy.
Zalecana finansowa stopa dyskontowa, jaka powinna zostać przyjęta w analizie finansowej dla inwestycji planowanych do dofinansowania z funduszy UE wynosi:
i) 8% dla analizy finansowej przeprowadzanej w cenach nominalnych,
ii) 5% dla analizy finansowej przeprowadzanej w cenach stałych.
Algorytm obliczania luki w finansowaniu:
Krok 1 - Określenie wskaźnika luki finansowej (R)
R=MaxEE/DIC
Gdzie:
MaxEE to maksymalny wydatek kwalifikowalny = DIC - DNR;
DIC to zdyskontowany koszt inwestycji;
DNR to zdyskontowany przychód netto (dochód) = zdyskontowane przychody -zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna.
Krok 2 - Określenie „kwoty decyzji”
DA = EC*R
gdzie:
EC to koszty kwalifikowalne (zsumowane, niezdyskontowane)
Krok 3 - Określenie maksymalnej dotacji z UE
Dotacja UE = DA*MaxCRpa
gdzie:
MaxCRpa to maksymalna wielkość współfinansowania określana dla osi priorytetowej.
Analiza musi wykazać, że środki finansowe przewidziane na realizację omawianego projektu są wystarczające do sfinansowania kosztów projektu, a sytuacja finansowa Wnioskodawcy umożliwia nie tylko realizację projektu, lecz także zachowanie trwałości rezultatów co najmniej 5 lat od zakończenia realizacji.
W przypadku braku pozytywnych wyników analizy finansowej należy ocenić powody tego stanu i w niezbędnym zakresie zmienić założenia projektowe. Zakres zmian i ich wpływ na realizację przedsięwzięcia należy opisać i uzasadnić.
Macierz struktury logicznej projektu składa się z pól, które należy wypełnić posługując się
3
objaśnieniami pokazanymi w tabeli
|
Logika interwencji |
Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki |
Źródła weryfikacji wskaźników |
Założenia i możliwe zagrożenia | |
|
Cel ogólny |
Cel którego osiągnięcie ważne jest ze społecznego punktu widzenia. powinien zakładać osiągniecie korzyści przez beneficjenta w dłuższym okresie czasu. Musi być powiązany z ważnymi kierunkami strategicznymi określonymi celami programu operacyjnego lub polityki regionalnej |
Wskaźniki, które umożliwią ocenę stopnia realizacji celu ogólnego |
Dane źródłowe niezbędne do obliczenia wskaźnika |
Założenia oraz zagrożenia realizacji celu ogólnego (*SWOT) |
|
Cel projektu |
Cel, który powinien zostać osiągnięty w wyniku wdrożenia projektu |
Wskaźniki, które umożliwią ocenę stopnia realizacji celu projektu |
Dane źródłowe niezbędne do obliczenia wskaźnika |
Założenia oraz zagrożenia realizacji celu projektu |
|
Rezultaty |
Efekty projektu, których osiągnięcie jest zgodne z celem projektu |
Wskaźniki, które umożliwią ocenę stopnia realizacji celu projektu |
Dane źródłowe niezbędne do obliczenia wskaźnika |
Założenia oraz zagrożenia osiągnięcia rezultatów |
|
Działania |
Główne czynności, które muszą zostać wykonane aby zrealizować projekt (działania w ramach projektu) |
Nakłady/środki niezbędne do osiągnięcia rezultatów (środki i zasoby) |
Koszty, (główne kategorie) których poniesienie jest niezbędne do osiągnięcia rezultatów (budżet projektu) |
Warunki wstępne które muszą być spełnione aby osiągnąć zaplanowane cele |
Tabele wynikowe do formularza znajdują się w oddzielnym pliku w formacie .xls i obejmują one kategorie wydatków kwalifikowanych przypisanych do poszczególnych zadań.
Należy uzupełnić poszczególne arkusze zawarte w pliku .xls.
Załączona w formacie pliku .xls tabela zawiera wyszczególnienie kolejnych zadań realizowanych w ujęciu rocznym wraz wielkością kosztów kwalifikowanych.
3 (źródło) Jerzy Skrzypek, Zasady konstrukcji studium wykonalności lub biznesplanu dla projektów współfinansowanych ze środków UE, TWIGGER, Warszawa, 2007 r.
16
Dla przygotowania Analizy finansowej w oczekiwanym w niniejszych zaleceniach zakresie należy stosować Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 stycznia 2009 r. w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód -dostępne na stronie www.mrr.gov.pl.
Definicja w Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód z dnia 15 stycznia 2009 r.